Mole de Vrindschop.
| Teuge windmoles vechte?
In mên keuke 'ange an de muur 'n paer Delfs blauwe borde, ge-orreve van mên ouwers. en mên vaeder weer van zên ouwers.
Wat op tie borde is 'eschilderd, doet denke an 'Olland en 'ou je stil, 't ken ok zo mar oud-Scheve-ninge weze.
Je ziet vissersschepe in 'n 'aeve legge en op te achtergrond 'n mole en op 't aa're bord staen twie manne, waervan ien wêst naer de 'orizon. Ze staen te kikke naer de schepe in de vorte.
Achter ze zie je twie moles of'ebeeld.
Scheveninge 'a' ôk moles, ien d'r van 'iette “De Vriendschap”.
Daer is al veul over 'eschreve, mar voor jongere in deuze têd is 't moeielek voor te stelle 'oe 't in 't ouwe vissersdurrep t'r vrooger toeging.
Wij wete 't gelukkig ût booke en schiderije.
Ik weet nog wel dat in de Twiede wutrreldoorlog op 't Marcelisplên visverkôpers vorse vis ver-kochte an de bevolking van Scheveninge, die in lange rij-je stinge te wachte tot datte ze an de beurt wazze, mar voor 'n maeltje vis 'aa'ne ze 't t'r graeg voor over.
Non ik zô in gedachte op 't Marcelisplên vertoef, zien ik de drogisterij op te 'ook van de Baddus-straet en 't Marcelisplên.
Die 'iette “'t Gouwe molentje” en is tat toeval?
Neen, , want-tie grôte koremole De Vriendschap sting destêds an de Gromweg, 'n zandweg in 't verlende van 't Marcelisslop.
In 1837 wier de mole 'ebouwd.
Non staet op tie êge plek ‘n sportschool.
Jae. jae, de tij-je verandere en 'oe zel 't in de toekomst gaen met al die planne over windmoles?
Kik. 'Olland, zonder moles, dà'-ken iet, dus mar rustig ofwachte. Niks is ommers moeieleker as in de toekomst kikke
Van 'n vrind ût Luyksgestel die daer naest te molenaer weunt 'eb ik 'e'oord dà'-je nôit n preitje mot anknôpe met-te molenaer, as 't 'êl môi weertje is, want tan ; êt-tie gien goeie lûm.
De man is 't best anspreekbaer mè'-wind, 'oe 'arder, 'oe liever; daer mot-tie 't van 'ebbe.
IJ leeft zô 'ezêd van de wind.
Och, je ken 't de man iet kwaelek neme.
Wij benne ôk in onze wiek 'eschote azze me de wind iet in de zêle 'ebbe! |
Tegen windmolens vechten?
In mijn keuken hangen aan de muur een paar Delfts-blauwe borden, geërfd van mijn ouders en mijn vader weer van zijn ouders.
Wat op die borden is geschilderd doet denken aan Holland en hou je stil , het kan ook zo maar oud-Scheveningen zijn.
Je ziet vissersschepen in een haven liggen en op de achtergrond een molen en op het andere bord staan twee mannen, waarvan één wijst naar de horizon. Zij staan te kijken naar de schepen in de verte.
Achter hen zie je twee molens afgebeeld.
Scheveningen had ook molens, en één daarvan heette “De Vriendschap”.
Daar is al veel over geschreven, maar voor jongeren in deze tijd is het moeilijk voor te stellen hoe het in het oude vissersdorp vroeger toeging.
Wij weten het gelukkig uit boeken en schilderijen.
Ik weet nog wel dat in de Tweede wereldoorlog op het Marcelisplein visverkopers verse vis verkochten aan de bevolking van Scheveningen, die in lange rijen stonden te wachten tot men aan de beurt was, maar voor een maaltje vis had men dat graag over.
Nu ik zo in gedachten op het Marcelisplein vertoef, zie ik de drogisterij op de hoek van de Badhuis-straat en het Marcelisplein.
Die heette “’t Gouden Molentje” en is dat toeval?
Nee, want die grote korenmolen De Vriendschap stond destijds aan de Gromweg, een zandweg in het verlengde van het Marcelisslop.
In 1837 werd de molen gebouwd.
Nu staat op die plek een sportschool.
Ja, ja, de tijden veranderen en hoe zal het in de toekomst gaan met al die plannen over windmolens?
Kijk, Holland zonder molens, dat kan niet, dus maar rustig afwachten. Niets is immers moeilijker dan in de toekomst kijken.
Van een vriend uit Luyksgestel, die daar naast de molenaar woont, heb ik gehoord dat je nooit een praatje moet aanknopen met de molenaar, als het heel mooi weer is, want dan heeft hij geen goede bui.
De man is het best aanspreekbaar met wind, hoe harder, hoe liever, daar moet hij het van hebben.
Hij leeft, zo gezegd, van de wind.
Och, je kunt het de man niet kwalijk nemen.
Wij zijn ook in onze wiek geschoten, wanneer wij de wind niet in de zeilen hebben. |
Elk weldenkend mens bezit het vermogen
een glimlach te toveren op het gezicht van een medemens.
Collectie Fam.Moen-Knoester
De blomme gonge slaepe.De blomme gonge slaepe, ze wazze geures moe,
ze knikte met-t'r koppies 'n welteruste toe.
Dat vorsje is zô'n dag of acht deur me-'ôfd 'egaen en 'oe kompt-tat non?
Wel deur de blomme.
Ik 'a' ze 'ekrege van 't bezook wat 'n dagje bij ons deurbrocht.
Mens, 't was 'n pracht van 'n bos blomme; ze-'aa'ne wat weg van zonnege gezichies op 'n starreke lange steel.
Toe'-ik ze in 'n lampetkan 'a' ezettet, was 't net of ze nog grôter groeide, 'n lieve lust om naer te kikke.
Ik mos denke an jaere 'eleeje, toene me pas 'e trouwd wazze.
We-'aa'ne toen ôk zô'n môie bos blomme 'ekrege.
'S-aeves, naedat de mense weg wazze en me-ôg op te vaes mè'-blomme viel, schrok ik me benae on-gans en ik riep: “Kik non d'r-is man, al die môie blomme benne weg, enkelt groene stele mè'-knoppe..”!
“Wacht non mar d'r-is of tot murrege-ochend”, zee die van mên, “meschien valt 't tan allemael wel mee“.
Werendig, de-aa're ochend, 't êrste wat of ik dee?
Gauw kikke 'oe of te blomme d'r bij stinge en o, wonder, nog môier en straelender as te dag te vore stinge ze me weer an te kikke.
'Oe ken 't bestaen.
Ze benne dus echt gaen slaepe, gisteraevend, net of ze klok kenne kikke.
“Non mò'-je vanaevend mar oplette, Im, teuge dat 't gaet deemstere vouwe ze d'r krônbleidjies en gaene ze echt slaepe”, zee die van mên.
Zô voltrok zich dat wonder acht daege lang en elleke kêr opnieuwt.
Dat aa're vorsje van: Wor wakker, 't zonnetje is al op,
de blomme springe ût t'r knop,
von- ik ôk van toepassing, want ze stinge zô fris en ût'erust in de lampetkan, met-t'r oleke gezichies, as of ze zeeje: We gaene d'r vandaeg weer teuge an.
Ien en al verbaezing roopt 't op en die twie vorsjies ût te ouwe têd ben ik toen non nog veul môier gaen vinne, want ze vertelle 'oe of 't echt in de netuur gaet.
Ik mot êrlek toegeve, daer 'a '-ik voor die têd iet zô bij stil'estaen.
De vorsjies 'a'- ik vaek 'ezonge, daer iet van, mar dà'-blomme echt 's- aevens gaen slaepe en 's mur-regs weer wakker worre, neen.
Die blomme 'ebbe laete zien dat alles in de netuur 'n regelmaet 'êt.
Dat 'ebbe de mense dus al veul vrooger 'ezien en 't 'êt 'unnie bewoge om die pracht vorsjies te maeke, die wij 'ebbe 'ezonge op school en nog ammaar deur me-'ôfd speule. |
De bloemen gingen slapen.De bloemen gingen slapen, zij waren geurensmoe,
zíj knikten met hun kopjes een welterusten toe.
Dit versje is zo’n dag of acht door mijn hoofd gegaan en hoe komt dat nu?
Wel, door de bloemen.
Ik had ze gekregen van de bezoekers, die een dagje bij ons hadden doorgebracht.
Mens, het was een pracht van een bos bloemen; ze hadden iets weg van zonnige gezichtjes op een sterke lange steel.
Toen ik ze in een lampetkan had gezet, was het of ze nog groter groeiden, een lieve lust om naar te kijken.
Ik moest denken aan jaren geleden, toen wij pas getrouwd waren.
Toen hadden wij ook zo’n mooie bos bloemen gekregen.
‘s-Avonds, nadat de mensen weg waren en mijn oog op de vaas met bloemen viel, schrok ik enorm en ik riep; ”Kijk nu eens, man, al die mooie bloemen zijn weg, enkelt groene stelen met knoppen..“!
Wacht maar eens tot morgenochtend”, zei die van mij, “misschien valt het dan allemaal wel mee”.
Warempel, de andere ochtend, het eerste wat of ik deed?
Gauw kijken hoe of de bloemen er bij stonden en o wonder, nog mooier en stralender als de dag tevoren stonden zij mij aan te kijken.
Hoe kan het bestaan.
Ze zijn dus echt gaan slapen gisteravond, net of zij konden klokkijken.
“Nu moet je vanavond maar opletten, Im , tegen dat het gaat schemeren, vouwen zij hun kroon-blaadjes en gaan ze echt slapen”, zei die van mij.
Zo voltrok zich dat wonder acht dagen lang en elke keer opnieuw.Dat andere versje van:
Wordt wakker, het zonnetje is al op.
de bloemen springen uit hun knop,
vond ik ook van toepassing, want zij stonden zo fris en uitgerust in de lampetkan, met hun olijke gezichtjes, alsof ze zeiden: “We gaan er vandaag weer tegen aan”.
Eén en al verbazing roept het op en die twee versjes uit de oude tijd ben ik toen nog veel mooier gaan vinden, want ze vertellen precies hoe het in de natuur gaat.
Ik moet eerlijk toegeven, daar had ik voor die tijd niet zo bij stil gestaan.
De versjes had ik dikwijls gezongen, daar niet van, maar dat bloemen echt ‘s-avonds gaan slapen en ’s-morgens weer wakker worden, nee.
Die bloemen hebben laten zien dat alles in de natuur een regelmaat heeft.
Dat hebben mensen dus al veel vroeger gezien en het heeft hen bewogen om die prachtige versjes te maken, die wij op school hebben gezongen en nog altijd door mijn hoofd spelen. |
Verkêrde pannetje.
| Wat voor de-iene 'n vraeg is, is voor de-aa're 'n weet.
Daer mos ik an denke toen-ik 'n raediopreitje 'oorde over de schrêver en dichter Willem Wilmink, die 't in ien van zên ver'aeltjes 'a' over “ 't verkêrde pannetje”.
Dà'-was 'n gezegde van z’n moeder.
As 't ete anbrandde, dan zee ze : “O, 't verkêrde pannetje”.
De manne die 't gesprek voerde wisse iet wat of t'r non bedoeld wier.
Was 't 'n verzinsel van Wilmink of 'a 'z'n moeder 't non echt zô 'ezêd?
Volleges mên 'êt-tie dat echt z'n moeder zô 'ore zegge, ik gae me-êge mar nae.
Van 'ûs ût wis ik van mên moeder asdat je mellek altêd in 't êge pannetje mos koke.
Vrooger dee je 'ete mellek in de koffie en daer 'a' je 'n mellekkoker voor .
Mar om pap en pudding te koke 'a' je ôk 'n amparte pan.
Daer moch je gien groente in koke, want zeker en gewis, as je daernae pap of pudding in die pan gong koke, jaewel 'oor...an'ebrand.
Non mot ik in iene effe tusse deur denke an dat klêne jongetje, die teuge z’n moeder zee: “ Moe, d’r zit ‘n vlieg in me-pap”.
“Neen jôi, dà’s an’ebransel”, zee de moeder
“Moe, ‘êt an’ebransel ôk pôtjies.”?
Om berom te komme op tie panne, ôk as je 'n pan 'a' met 'n dunne boom, zô 'ezêd 'n ouwe pan, strêk en zet, ôk daer brande alles in an.
Die panne deugde êgelek iet, die kos je beter 'iet gebrukke.
Mar jae, de mense wazze vrooger zûnig op t'r spulletjies en 't gebeurde dà'-zô'n verkêrde pan of en toe toch op 't vier sting.
Mên is tat ôk wel-d'r is overkomme; dan 'a' ik 'aest of t'r sting nog wat vaetwerrek op te rechbank en dan pakte ik om wat mellek te koke voor 'n bakje, 't êrste en beste pannetje, wat vooran stong. Dà'-gebrukte ik tan en effe laeter rook ik dat ik wel 't êrste mar iet 't beste pannetje 'a' 'epakt en dat 'iel in dat op te boom van de pan 'n dikke laeg an'ebransel zat en de rest van de mellek kos je weg-kiepere.
Al 'a' je nog zô'n lekkere vorse koffie 'ezettet, an'ebrande mellek proofde je d'r bôve ût.
As me dat bij têd en wêle overkwam verzuchtte ik: “Och 'ede, 't verkêrde pannetje”.
Non 'eb ik wel-d'r-is dà'-ik op 'n dag overal op lôp te mokke en te zeure dat-t'r niks deugd.
'N mens ken somtije z'n êge 'ersenpannetje 'iet vollege, ik ben dan de ganse dag an'ebrand! |
Wat voor de één een vraag is, is voor de andere een weten.
Daar moest ik aan denken toen ik een radio-praatje hoorde over de schrijver en dichter Willem Wil-mink, die het in één van zijn verhalen had over “het verkeerde pannetje”.
Dat was een gezegde van zijn moeder.
Wanneer het eten aanbrandde, zei zij: “O, het verkeerde pannetje”.
De mensen, die aan het gesprek deelnamen, wisten niet wat er werd bedoeld.
Was het een verzinsel van Wilmink, of had zijn moeder het nu echt zo gezegd?
Volgens mij heeft hij dat zijn moeder zo horen zeggen, ik ga mijzelf maar na.
Van huis uit wist ik van mijn moeder dat men melk altijd in hetzelfde pannetje moest koken.
Vroeger deed men hete melk in de koffie en had men er een melkkoker voor.
Voor pap en pudding had men ook een aparte pan.
Daar mocht men dan geen groente in koken, want zeker en gewis als men daarna in die pan pap of pudding ging koken, jawel hoor, aangebrand.
Nu moet ik even tussen door denken aan dat kleine jongetje, dat tegen zijn moeder zei: “Moe, er zit een vlieg in mijn pap”.
“Nee, jòh, dat is anbrandsel’’, zei de me?der.
“Moe, heeft anbrandsel ook pootjes …”?
Terugkomende op die pannen, ook wanneer men een pan had met een dunne bodem, zo gezged een oude gebruikte pan, strijk en zet ook daar brandde alles aan.
Die pannen deugden eigenlijk niet en kon men die beter maar niet gebruiken.
Maar ja, vroeger waren de mensen zuinig op hun spulletjes en het gebeurde dat zo’n pan af en toe toch op het vuur stond.
Mij is dat ook wel eens overkomen, dan had ik haast, of er stond nog wat vaatwerk voor de afwas op het aanrecht en dan pakte ik om melk te koken voor de koffie, de eerste de beste pan, die voor mij stond.
Even later rook ik dat ik niet het beste pannetje had gepakt en dat betekende dat op de bodem van de pan een dikke laag aanbrandsel zat en het restant van de melk kon je wegkieperen.
Al had je nog zo’n lekkere verse koffie gezet, aangebrande melk proefde men er boven uit.
Wanneer dit mij bij tijd en wijle overkwam, verzuchte ik: “O heden, het verkeerde pannetje”.
Nu heb ik wel eens dat ik op een dag overal over loop te mokken en te zeuren dat er niets deugt.
Een mens kan soms zijn eigen hersenpannetje niet volgen, ik ben dan de ganse dag aangebrand! |
Laeter
We benne mar an ’t spaere voor laeter,,
Ons leve geraekt in ’n sleur.
Mar laeter, laeter, laeter,..
Staet ‘êl gauw voor de deur.
Koester uw mooie momenten,
het draagt bij tot levensgeluk..
Slaepelôze nacht.
| Ik ‘oorde de klok ‘ien uur slaen, twie uur mar ik ‘a’ nog gien ‘ôg dicht ‘edaen.
De gedachtes stinge - in mên gedachte’gang - as ‘t waere te dringe.
Somtije wulde twie gedbij het achtes tegelik an bod komme; ik wier d’r moei van.
As je non naegaet , dàt ik bij het in bed stapte moeite ‘a’ om me biene binne boord te trekke, zô viel ik om van de slaep.
Mar toe'-ik ienmael lee, neen ‘oor, zô wakker as ‘t mar ken.
Om ‘n denkje draaide ik me kusse om, effe lekker koel.
Niks ‘ielep.
De gedachtes bleve mar.. ‘douwe deur en t’ vere dekbed was ôk zô zwaer en warrem.
Och, och, ik ‘a’ ‘t iet mêr.
Non ‘a’ ik juust ‘n ‘êle drukke dag ‘e’aad, zô’n dag, dàt alles tegelik komp; an de deur wor-t’r- ‘ebeld en gelik gaet te tellefoon en de-’êle dag is ‘t ‘olle en vliege.
Dan zel je denke, dà’-je as ‘n blok in slaep valt, jae toch?
Mar dà’-viel knap teuge.
Ien van me-êrste gedachtes wazze: zou ‘n mens somtije te veul ‘ooi op z’n vurrek neme?
Toe’-doch-ik : speul-t‘r te veul of in de wurreld, je ziet van alles op tie tellevisie en vaek enge dinge, ‘oor ; ‘oudt-tat ‘n mens meschien ût te slaep?
Zou-ik te veul ‘ebbe ‘egetet?
Ik ‘a’ voor ‘t naer bed gaen nog twie ommekantjies enome en ‘n komme mellek.
Mar die van mên ôk en die lee al te slaepe as ‘n os.
Zou dat vere dekbed wel ‘t zeumerdekbed weze, doch ik in iene; ik ‘a’ ‘t zô warrem.
As ik non murrege mar ût’eslaepe ben, aars ben ik meschien iet te geniete en zô lee ik weer te denke: ‘oeveul ure slaep ‘êt ‘n mens fêtelek nôdeg?
Acht ure is normael, mar dà’-red ik iet, want non is ‘t al benae ‘allef drie.
Al die gedachtes ‘iele me mar bezeg en ik wier d’r mar niks wêzer van.
Murrege zel ik êrst an die van mên vraege of te metrasse wel op te goeie kant legge; daer kenne me effe naer kikke.
Mar daer ‘eb ik non niks an; ik ken ‘m toch iet wakker gaen maeke en vraege “ Man, laene me-effe kikke naer de metrasse , of ze op te zeumerkant legg.
Neen , laet-‘m mar lekker slaepe.
“Och, och, ik wou dat tie mar kwam?”, verzuchtte ik ‘ardop.
“Wie Im?”
“Wel man, ben je wakker”?
“Jae, wie mot t’r komme”? “Benon, Klaes Vaek, ik kom mar iet in slaep”.
“Im , urrem iet zô, as je iet ken slaepe, ‘oof je daer toch iet wakker van te legge…”!
As ‘ |
Ik hoorde de klok één uur slaan, twee uu, maar ik had nog geen oog dicht gedaan.
De gedachten stonden – in mijn gedachtengang – als het ware te dringen.
Soms wilde twee gedachten tegelijk aan bod komen; ik werd er moe van.
Als je nu nagaat, dat toen ik in bed stapte, ik moeite had om mijn benen binnen boord te trekken, zo viel ik om van de slaap.
Maar toen ik eenmaal lag…nee hoor, zo wakker als het maar kan.
Om de haverklap draaide ik mijn kussen om, even lekker koel.
Niks hielp.
De gedachten bleven maar doorgaan en het veren dekbed was ook zo zwaar en warm.
Och, och, ik had het niet meer.
Nu had ik juist een hele drukke dag gehad, zo’n dag dat alles tegelijk komt; aan de deur wordt er gebeld en gelijk gaat de telefoon en de hele dag is het hollen en vliegen.
Dan zul je denken dat je als een blok in slaap valt, ja toch?
Maar dat viel knap tegen.
Eén van mijn eerste gedachten was: zou een mens soms te veel hooi op zijn vork nemen?
Daarna dacht ik speelt er te veel af in de wereld, je ziet van alles op de televisie en dikwijls enge dingen, hoor, houdt dat een mens misschien uit de slaap?
Zou ik te veel hebben gegeten?
Ik had voor het naar bed gaan nog twee boterhammen genomen en een kom melk.
Maar die van mij ook en die lag al te slapen als een os.
Zou het veren dekbed wel het zomer-dekbed zijn, dacht ik ineens, ik had het zo warm.
Als ik nu morgen maar ben uit geslapen, anders ben ik misschien niet te genieten. Zo lag ik weer te denken hoeveel uren slaap heeft een mens eigenlijk nodig?
Acht uren is normaal, maar dat red ik niet, want nu is het al bijna half drie.
Al die gedachten hielden mij maar bezig en ik werd er niets wijzer van.
Morgen zal ik het eerst aan die van mij vragen of de matrassen wel op de goeie kant liggen; daar kunnen we wel even naar kijken.
Maar daar heb ik nu niets aan, ik kan hem toch niet wakker maken en vragen: “Man, laten we even kijken naar de matrassen of ze op de zomerkant liggen”?
Neen, laat hem maar lekker slapen.
“Och, och, ik wou dat die maar kwam”, verzuchtte ik hardop.
“Wie Im”?
“Wel man, ben je wakker?
?“Ja, wie moet er komen”?
“Wel nu, Klaas Vaak, ik kom maar niet in slaap.”
“Im, zeur niet zo, als je niet kunt slapen.. , hoef je daar toch niet wakker van te liggen..”! |
As ‘n ‘goed begin ‘t ‘alleve werk is,
dan ’oof je mar twie kêr te beginne.
Waterstokerij en kruidenierswaren in de Werfstraat (foto uit 1934)
Collectie Muzee Scheveningen
Leuk.
| We-'ebbe goeie kennusse; daer kenne we reuze mee opschiete.
D'r valt niks op te mense an te merreke.
Dà'-zel ik dus iet doen ôk.
Al-'oewel, ien ding vin ik raer van ze.
Azze ze bij ons binne komme, zegge ze: "Leuk, datte we mekander weer zien".
Ze gaen zitte', kikke de kaemer in 't rond en dan 'oor je:" Wat 'n leuk lampje 'è-je daer staen en wat brandt-ie leuk"!
D'r man doet tan ôk 'n dût in 't zakje:" ik vin die stoel ôk leuk, vin je iet, vrouw"?
Zij weer:" 't past allemael zô leuk bij mekander".
Toen-ik met te koffie binne kwam:" Wat 'è-je 'n leuke kommetjies, Im; 'èi-je die cake zellef 'ebakke"?
Ik knikt?e jae.
Zij weer:" Man, kik 's 'oe leuk, êge baksel van Im".
Ôk t'r man von 't leuk.
Zô gaet ’t te-'êle aevend mar deur, alles is leuk.
Bij 't weggaen zegge alletwie:" 'artelek dank voor de leuke aevend".
As ze weg benne zeg tie van mên lachend: " 't benne leuke luitjies".
Jae, 't woord 'leuk', wat gebrukke sommegte mense dat toch veul.
En as je non naegaet, dat zô'n 'onderd jaer 'eleeje 't woord 'leuk' 'n 'êl aa're betekenis 'a'.
Mên opoe zee vrooger teuge me:" Ik zel je-'andjies effe wasse in 'n têltje leuk waeter".
'T waeter was iet koud of warrem, mar lauw en dat was de betekenis van 't woord 'leuk'.
Lauw of flauw.
Non is 't aarsom.
Ik begon d'r over met-tie van mên, 'oe woorde in de têd d'r betekenis kenne verlieze.
"Jae", zee die, " Im, wat zelle ze non vrooger teuge 'n kestanjeboom 'ebbe 'ezêd"?
" Ik denk geweun kestanjeboom".
"Neen Im, daer zeeje ze niks teuge, ze liepe zô'n boom geweun voorbij".
" ‘è, wà'-ben je leuk..., zeg"!
Ik bedoelde flauw.
Kik, non kom 't woord in de-ouwe betekenis toch weer van pas.
L e u k 'è... |
We hebben goede kennissen, waar we reuze mee kunnen opschieten. Er valt niets op de mensen aan te merken.
Dat zal ik dus ook niet doen.
Al hoewel één ding vond ik raar van hen.
Als zij bij ons binnen komen, zeggen ze: “Leuk dat wij elkaar weer zien”.
Ze gaan zitten, kijken de kamer in het rond en dan hoor je: “Wat een leuk lampje heb je daar staan en wat brandt die leuk”.
Haar man doet dan ook een duit in het zakje: “ik vind die stoel ook leuk, vind je niet, vrouw”?
Zij dan weer “Het past allemaal zo leuk bij elkaar”.
Terwijl ik met de koffie binnenkwam: “Wat heb je leuke kopjes, Im; heb je die cake zelf gebak-ken”?
Ik knikte ja.
Weer hoorde ik: “Man, kijk eens hoe leuk, eigen baksel van Im”.
Ook haar man vond het leuk.
Zo gaat het de hele avond door, alles is leuk.
Bij het weggaan zeggen ze beiden: “Hartelijk dank voor de leuke avond”.
Als ze weg zijn zegt die van mij lachend: “Het zijn leuke luitjes”.
Ja, het woord leuk, wat gebruiken sommige mensen dat toch veel.
Wanneer je nu nagaat dat zo’n honderd jaar geleden dit woord leuk een heel andere betekenis had.
Mijn opoe zei vroeger tegen mij: “Ik zal even je handjes wassen in een teiltje leuk water”.
Het water was niet koud of warm, maar lauw en dat was de betekenis van het woord leuk, lauw of flauw. Nu is het andersom.
Ik begon er over met die van mij, hoe woorden in de tijd hun betekenis kunnen verliezen.
“Ja”, zei hij, “Im, wat zullen ze vroeger tegen een kastanjeboom hebben gezegd”?
“Ik denk gewoon een kastanjeboom”.
“Nee Im, daar zeiden ze niets tegen, ze liepen zo’n boom gewoon voorbij”.
“Hè, wat ben je leuk..zeg”.
Ik bedoelde flauw .
Kijk, nu komt het woord in de oude betekenis toch weer van pas.
Leuk hè..! |
Roerstraat groentezaak, bij de bok van de wagen groenteboer Cornelis van Hulsentop.
Collectie Muzee Scheveningen
Wikke en wege.
| ‘N rusteg aevendje, je zit saeme wat te leze en tellevisie te kikke, daer gaet-te bel , visite?
Effe laeter stae je-in de keuke, druk doende ‘n bakje te maeke.
Daer begin je mee, ‘n bakje koffie; lekker ruk tat altêd deur ‘t ‘ûs.
Zô, ‘t koffie-apperaet an – die doet z’n werrek , dan ken ik vast butterkook snij-je.
Jae, koffie zette was vrooger wel aars.
Ik zie me moeder nog staen met-t’r stiene potje mè’- filter, dat temet nôit deur wulde lôpe.
Ze gebrukte ôk ‘n koffie-maetje, wat in de koffiebus zat met ‘n grôte en ‘n klêne kant.
Waer zou dat maetje verdaegt weze?
Zô, non gauw naer binne.
Êrst lekker klesse over van alles en nog wat, daernae kreeg ‘t praete ies van gewicht, ik zel mar zegge: mêr in’oud.
Dà’-ken zô gaen, ik bedoel gien zwaerwichtege gesprekke, mar mekander zô’n beetje wege, ik mag tat wel.
”Zeg Im”, zee me freer ,, “ non we zô onder mekander zitte, ik eb nog acht Engelse ponde in me be-zit, ‘oeveul zel dat weze”?
Daer wis ik zô gauw gien antwoord op.
“Non”, zee die, “ dà’s vier kilo..”!
Daer mò’-je mar opkomme, mar ‘ij gong vorder: “ Non we ‘t toch over kilo’s ‘ebbe, kenne jûlie die dikke groenteboere nog ‘euge”? ( naeme noeme we iet)
Of we die ons kozze ‘euge.
Die iene, die woog ‘onderd en twinteg kilo.
“Weet jij nog wat tie aa’re groenteman woog”?, wier weer an mên ‘evraegd.
“ Ik doch zôies van rûm ‘onderd kilo”, zee ik.
“Nëen, die woog groente en aerepele…”, was ‘t antwoord.
Daer zat ik weer.
Onderwêl schonk tie van mên voor ons allemael ‘n beetje in en zee: “Denk t’r an dà’-jûlie maet ‘ouwe ‘oor”.
“As we mar ien gleisje van je krêge, ‘oof je daer iet bang voor te weze”, lachte me zus, “meschien ‘è-je mar drie meitjies in ‘ûs”.
Zô zatte we mar te lache en soms kreeg ien van ons ‘t volle pond.
Gezellig was ‘t.
‘T leek êrst zô’n kallem aevendje te worre.
Mar ien ding ‘eb-ik me voor’enôme: as me zus met-t’r man weer-is komme en ‘ij vraeg me wat, zel ik êrst goed wikke en wege voor ik-‘m antwoord geef.
Ik leg me woorde op ‘n goudschaeltje, want …, ik wul ôk toch graeg-is me gram ‘aele, nietan? |
Een rustig avondje, je zit samen wat te lezen en televisie te kijken, daar gaat de bel, visite?
Even later sta je in de keuken, druk doende een bakje koffie te maken.
Daar begin je mee, een bakje koffie; lekker ruikt dat altijd door het huis.
Zo, het koffie-apparaat aan, die doet zijn werk, dan kan ik vast boterkoek snijden. Ja, koffie zetten was vroeger wel wat anders.
Ik zie mijn moeder nog staan met haar stenen potje met filter, dat bijna nooit wilde doorlopen.
Zij gebruikte ook een koffie-maatje met een grote en kleine kant, dat in de koffiebus zat.
Waar zou dat maatje verdaagd zijn?
Zo, nu gauw naar binnen.
Eerst lekker kletsen over van alles en nog wat, daarna kreeg het praten iets van gewicht, ik zal maar zeggen meer inhoud.
Dat kan zo gaan, ik bedoel geen zwaarwichtige gesprekken, maar elkaar zo een beetje wegen, ik mag dat wel.
“Zeg Im”, zei mijn zwager, “nu wij zo onder elkaar zijn, ik heb nog acht Engelse ponden in mijn bezit, hoeveel zou dat zijn ”? Daar wist ik zo gauw geen antwoord op.
“Nu”, zei hij, “dat is vier kilo ..”!
Daar moet je maar op komen, maar hij ging verder “Nu wij het toch over kilo’s hebben, kunnen jul-lie je die dikke groenteboeren nog herinneren?”(namen noemen we niet).
Of we ons die konden herinneren.
Die ene woog honderd twintig kilo.
“Weet jij nog wat die andere groenteman woog”?, werd er weer aan mij gevraagd. “Ik dacht zo iets van ruim honderd kilo”, zei ik.
“Neen, die woog groente en aardappelen ..”, was het antwoord.
Daar zat ik weer.
Onderwijl schonk die van mij voor ons allemaal een drankje in en zei: “Denk er aan dat jullie maat houden, hoor”. “Als we maar één glaasje van je krijgen, hoef je daar niet bang voor te zijn”, lachte mijn zus, “misschien heb je maar drie maatjes in huis”.
Zo zaten wij maar te lachen en soms kreeg één van ons het volle pond.
Gezellig was het.
Het leek eerst gewoon zo’n kalm avondje te worden.
Maar één ding heb ik mij voorgenomen; wanneer mijn zus met haar man weer komen en hij vraagt mij wat, zal ik eerst goed wikken en wegen voor ik hem antwoord geef.
Ik leg mijn woorden op een goudschaaltje, want ik wil toch ook eens graag mijn gram halen, vind je niet? |
Wie verlies kan incasseren,
zal uiteindelijk winst boeken.
Like dit 663 Liked