Verstoorde nachtrust in de Haagse Zeestraat deel 2
2. Viskopers op pad
Zoals eerder vermeld gingen aantallen Scheveningse viskopers in het midden van de 19e eeuw, en van nog enkele decennia erna, voor hun handel naar plaatsen die buiten Den Haag lagen. Zij moesten daarvoor eerst met hun - met vis geladen - hondenkarren naar Haagse grachten zoals die bij het Zieken. Hier wachtten zogenaamde beurtschuiten hen op; deze vervoerden viskopers naar Delft of Rotterdam. Zij troffen daar de plaatselijke vismarkten waar ze hun voorraden vis kwijt konden. In artikel (1) is al aangegeven dat ze door veroorzaakte herrie en penetrante geuren - komend uit de voorraden vis - de Scheveningseweg en de daaropvolgende Zeestraat, Noordeinde en Hoogstraat niet meer mochten betreden. Vanzelfsprekend ging het de viskoper om de kortste weg naar dáár, waar de beurtschuit hem wachtte. Nú echter diende hij op bevel van Den Haag een andere route te belopen om een aangemeerde beurtschuit te bereiken. Die route betrof - gezien vanaf de Scheveningseweg richting stad - eerst een afslag naar links. Het ging om een in 1858 aangelegde weg. Na het debacle Zeestraat moest de viskoper nú - en dit onder stedelijke dwang - met kar en aangespannen honden de gewraakte alternatieve route volgen. De nieuwe weg kreeg weldra van de Scheveningers de meer passende benaming Hondenweg. De officiële naam van de weg - in feite Mac Adamweg - werd in de volksmond verbasterd tot ‘Makkedámweg’. Mac Adam was de uitvinder van een nieuw soort bestrating. Deze was bij de de aanleg van de weg toegepast. Den Haag koos later voor de meer logische naam: Kanaalweg. Die verwees naar een - tussen 1830 en 1862 - gegraven kanaal dat in Den Haag begon en in de richting Scheveningen verliep. Het lijkt wat vreemd dat er zoveel tijd nodig was om tot een aan te leggen kanaal te komen. Echter, in 1830 voerde ons land een - heuse! - oorlog tegen het jonge België. Die was zó kostbaar dat door geldgebrek geen werk meer kon worden aanbesteed. De nieuwe Kanaalweg leidde ooit linea recta naar de plek waar ze het Kanaal raakte. Eenmaal dát raakpunt bereikt hebbend liepen de viskopers nú over het naast het Kanaal liggende jaagpad dat naar Den Haag leidde. Zij zullen - de periferie van de stad bereikt hebbend - hebben gezocht naar buurten zonder sores om aldus vlot de gracht te bereiken waar de beurtschuiten wachtten. Later werd dat gemakkelijker. Een bekend gezegde luidt dat elk nadeel zijn voordeel kent. Dat klopt ook hier want in latere jaren lagen de schuiten dáár waar de Kanaalweg het Kanaal raakte. Hoewel in regelgevingen steeds ‘viskoper’ genoemd, wordt - ter voorkoming van misvattingen - nú die aanduiding vervangen door ‘negosiant’, eveneens een benaming van een vishandelaar. Naar blijkt kende men destijds, naast het zeilschip, óók de beurt- of trékschuit. Het eigene van de laatstgenoemde is dat ze, varend door kanalen en vaarten, werd voortgetrokken. Dit verklaart het bestaan van jaagpaden naast een kanaal. Het trekken werd verricht door iemand die ‘jager’ werd genoemd. Deze bracht en hield, trekkend en hangend in de lus van een zware lijn, zijn vaartuig in beweging. Hij was meestal, zeg maar, de schipper en eigenaar van een schuit. Wat meer vermogende schippers beschikten over een paard dat, ingespannen voor de treklijn, zijn weg over zo’n pad kon volhouden. Ook trof men kleine eigenaars die met een lange boom - en die al duwend en gaand vanaf het voordek naar het achterdek - de schuit gang gaven. Men kan niet aannemen dat hondenkarren én honden achterbleven op díé kade waar de negosianten aan boord van ‘hun’ schuiten waren gestapt. Evenmin kan worden aangenomen dat de negosianten hun weg naar de beurtschuiten solo aflegden. Ze zijn ongetwijfeld vergezeld geweest van een knecht en/of van een eigen zoon(tje). De eerste aanname sluit daarmee aan op de tweede. De vergezellende knecht en/of het zoon(tje) brachten de kar en de honden terug naar het erf van de negosiant. Hierbij lonkte een zeker gerief, want een van de twee kon nú in de kar plaatsnemen. © Den Haag 2018 Piet Spaans historisch publicist en auteur
<< Vorige Volgende >>
Geplaatst op 24-05-2018 en 1712 keer gelezen
Like dit 674 Liked