Hartelijk dank voor u like, dit is een ode aan de acteur

Toch 'n witte korsemus

Azze de dæge van de korsemus d'r ankomme dan wulle me altêd 'n beetje gæn denke an dat soort dinge as gezelleg'êd: an kærse, an 'n korsbôm en - as 't ken! - ôk nog an 'n pakke snouw! Zô bakke me 'n lekker stikje vlês… Mar gien kenên: en ôk gien kallekoen! Neen 'oor, dat is niks voor ons soort mense; dat is mêr voor de defteg'êd zel ik mar zegge. Neen, geweun 'n lekker sudderlapje, 'n lekker ærepeltje d'rbij en ôk 'n lekker spruitje. En dan d'rnæ 'n borretje griesmeel met bræmesap van de leste zeumer. Mens da's 'n smul: vooral met-te korsemus! Mar dat 't iet altêd zô gæt dat wul ik jûlie non gæn vertelle. Lûstert mar… De snouw die op de schûne dæke van de læge Scheveningse 'uisjes lee die mækte in 't donker van de korstævend 't streitje stikke môier as-tie êgelek was. 't Was mar 'n geweun streitje mar jæ: die zûver-witte snouw ken dærbij væk wondere doen, nietan! Ouwe Neeltje zat in d'r 'ôge leunstoel an de tæfel met 't ræm: dat was d'r lievelingsplekje! Ze keek deur 't ræmpje nær bûte en ze zág alles wel: mar fêtelek zag ze 't ôk weer iet! D'r gerimpelde ouwe vrouwe'andjes die op 'n aar ôgenblik zô rusteg in d'r schôt legge kozze die kos-se nón gien tel stil 'ouwe. Somtije floepte d'r 'n diepe zucht nær bûte. Ze zel toch iet mekeerende weeze, zou ze wel…? Nee mens dat iet: d'r was wat aars. Kik: dat zit zô… Vammiddag was ze nog effe gauw - in d'r Scheveningse werrekschort en met-t'r nach'musje op - nær 't winkeltje om 't 'ookje van 't streitje(n)-'elôpe: zô-mar effe op-t'r sloffe. Ze 'a' d'r effe iet op 'elettet want kik, as je zô oud ben as Neeltjes dan wul je betije welderis wat vergeete, nietan! Mar iniene 'a' ze d'r tóch nog an 'edocht. Da's wær ôk: murrege was 't korsemus, dan wazze alle winkels dicht! En zôdoende 'a' ze nog wat ekstra spulletjies in 'ûs 'æld: 'n zakje sukkerkransjes, 'n kookje, 'n 'allef pondje koffie, 'n pakke 'allef-volle mellek, 'n rolletje peeperemunt voor in de kerrek murrege en ôk nog 'n onsje kæs. "Mar iet te dik 'esneejen-'oor!" Want-tær 'a' die vrouw van dat winkeltje altêd 'n 'andje van: je mos altêd goed nær 't snijmechien kikke want as je 'uur d'r gang liet gæn dan 'a' je drie plakke kæs in 'n ons… "Kom vrouw, je ben toch iet goed snik…!" En werachteg: 't wier altêd mêr as wat Neele(n)-'evrægd 'a'. Non jæ voorût kind: murrege(n)-is 't korsemus: læne-me mar vreeden-'ouwe. D'r is al zôveul ækelegêd op-te wurreld! D'r ouwe zwarte poes die was van 'ûs nog 'n stikje met-t'r mee'elôpe. Dat lôpe dat gong zô makkelek iet mêr 'oor! Ik zee 't al: 't was al 'n oud bêst. D'r zwarte vel die was 'ier en dær al ærdeg kæleg, d'r dikke buk die was flink deur'ezakt en d'r iene achterste pôt die sleepte wat as-se liep. Ze likkende 'n beetje op zus-en-'n-kwart zee Neeltje dan. In d'r jonge jære 'a' de poes wat of'evochte; alle katte ût-te buurt wazze 'n têd lang as-te dôd voor d'r. Mar toe - op 'n kêr - toe 'a' zô'n grôte kæter d'r 'n watjekouw 'egeeve van 'eb ik jou dær. D'r 'alleve kop die lee ope en toe de dokter met-t'r klær was toe 'a' ze nog mar ien goed ôg. D'r aa're ôg die zat zô dicht as 'n pot en die zou ôk nôit iet mêr ope gæn ôk! Sinsdien kos-se zô goed iet mêr mikke as-se nog eris 'n kêrtje springe wou. Zô sprong ze bevoorbeeld ammaar mis as-se nog is 'n mosje vange wou. Mar jæ, êgewês as 'n kat weeze ken: ze gaf 't tóch iet op! Dus toe ze non twie mosjes in 't streitje scharrele zag toe 'a' ze vorders 't vrouwtje d'r êge gang læte gæn nær 't winkeltje. Mar jæ, ze sprong mis: allicht…! De mosjes die fladderde wat om d'r 'n pleziertje te doen. Want-tie wisse 't ôk allang: zij ken iet mêr mikke… Buurvrouw Neeltje was terug'ekomme(n)-in 'ûs. Ze 'a' awweer 'n beetje narreg 'eweest: die vrouw van 't winkeltje die 'a' de plakke kæs wéér te dik ofsnije wulle. "Neen vrouw, zô dik wul ik ze echt iet 'oor; dat kos-allemæl ekstra!" Want Neele wis-al dat-tie vrouw læter zegge zou dat 't 'n streepje mêr was en dat wou ze geweun iet. Gien gekles! 'n Ons kæs is 'n ons kæs, iet mêr en ôk iet minder: basta! En toe kwam ze ôk nog d'r buurman van 'n pær 'ûze vorderop teuge. Non zel jij messchie zegge: "Benon persoon: as jij je buurman teuge komt-tan 'oof je dær toch iet narreg over te weeze of 'eb ik 't mis soms?" Jæ mar lûstert! Dat zit zô: die buurman da's 'n zwarte. Ze zegge dat 'ie ût Afrika 'ekomme(n)-is: 'evluchtet zô 'ezêd. En kik: 't benne met zûlie in 't streitje allemæl 'uisjes van de gemiente, iet zô luuks en ôk iet te dier. D'r weune in 't streitje mêst ouwe luitjies; wat ouwe visserlui, 'n pær Scheveningse weedevrouwe en ôk nog ien of twie vrouwe in burger. En non was 'n pær mænde(n)-'eleeje Jansje, de ouwe mussewaster, 'esturreve. De gemiente 'a' toe 't 'uisje 'n beetje op'eknapt: alles weer nette-petèt en toe wazze zûlie - die donkere mense - d'r in'ekomme. Ze wazze iet ècht zwart; ze wazze mêr 'n beetje donkerbrûneg, zô-as koffie zel ze mar zegge, mar jæ: 't was toch iet ons soort mense! En begrêp goed luitjies: Neeltje 'a' niks teuge zwarte mense, oh neen 'oor! Azze ze in de kerrek voor de zwarte mense kolleteerde gaf Neele altêd wat. Ze zou iet durreve om niks te geeve, oh neen! Kik, 't wazze ôk mense nietan! Mar jæ: datte ze non zô iniene in 'uur streitje kwamme weune dat was toch wat aars! De ouwe luitjes in 't streitje die aa'ne d'r veul præt van 'emækt en sævens dee iederien ze deur ektra goed op slot. Neen: iet voor die mense, dad-iet mar jæ: die man die 'a' van die pikzwarte ôge en z'n 'ande die wazze an de bûtekant brûneg en van binnene wazze ze witteg! Rær hè: 'oe ken dat non zou je zô zegge? En 'ij prætede 'n beetje gekkelek ôk; net as 'n klên kind dat nog mos lêre præte! En ze vrouw die liep altêd op van die rære sloffies en zij was ôk al zô donker. En zô rær azze ze ôk eettede die mense: je rukte altêd van die rære luchies as je langs zûlie 'uisje liep. En dan nog twie van die brûnege kindertjies ôk; neen mense, 't streitje was t'r iet op voorût 'egæn. Dus je begrêpt: êst-tie dikke plakke kæs van die vrouw en toe d'rnæ die ækelege donkere man. Dær was Neele 'n beetje beloreg van 'eworde. Mar goed: 't wier al gauw weer minder toe ze voor d'r êge 'n bakje 'emækt 'a' met 'n lekker kækje d'r bij. En toe wier 't ævend. Mar wat weederom: d'r poes die was t'r nog iet! Drie kêr 'a' ze al voor de deur 'estæn om d'r te roope mar 't bêst-tat was iet 'ekomme. Ze wier non toch knappies ongerust. 't Was al donker bûten-en oh 'eedelief: 't gong nog snouwen-ôk. Ze prebeerde 't voor de deur nog met-te schæl van 't bêst wær ze 'ard op tikte met 'n leepel. Mar neen 'oor: d'r poes gaf gien stûdie! En tewêl voor de mêste mense gezelleg de ævend van de korsemus begon, wier 't voor Neele 'n ækelege ævend. Op-te radio lûsterde ze nær 'n preek en nær de korsvorsjies die ze altêd zô græg meezinge wou mar neen: ze kos t'r met-t'r 'ôfd iet bijblêve. Wær zou dat bêst non toch zitte? 't Was koud bûte: 't snouwde en aars lee ze al zô lekker voor 't kacheltje te snorre en te knipôge, en non... Op 't lest gong ze mar legge mar de 'êle nacht lee Neele in d'r bed te tolle! Mens: ze dee gien ôg dicht. 't Arreme bêst zel toch iet dôd weeze; die zwarte zelle d'r toch niks 'edæn 'ebbe? Ze 'a' welderis 'oord dat-tat slag vollek vrooger ôk welderis mense op'egeete(n)-'a' en meschie… Oh kind schei ût, ze mos t'r iet an denke! Ze was al vroog wakker die ochend. Ze 'a' al wel vêf kêr voor de deur 'ekeeke(n)-en 'eroope. 't Was vandæg korsemus mar ze 'a' 't iet slechter treffe kenne. Neen, ze zou mar iet nær de kerrek gæn! Ze zou ammaar an d'r poes denke motte en wie weet: as-sij in de kerrek zat, stong 't arreme bêst meschien voor 'uur deur te kurreme. Bûte(n)-'oorde ze al de klokke luie en 'n vrooge buur die was al op weg nær de kerrek; non jæ, die was van 'n bezunder kerrekje en die mos dus wat vorders lôpe, weetje wel! Iniene wier d'r op-t'r ræm 'etikt: deur 't ræmpje zag ze 'n zwart 'ôfd. Oh 'eedelief ôk: die zwarte man ût de stræt! Wat mos-se non: zou ze gæn schrêwe…? Messchie dat buurvrouw Pie d'r zou 'ore of aars buurman Kees an de aa're kant van 'uur. Weer 'oorde ze kloppe: non was 't an de deur! "Oh 'eerelief 'ellep me: ik durrefd-iet…!" Mar Neele wis das-se mos gæn kikke: de man die 'a' d'r vast en zeekers al 'ezien en as-se zô gauw iet ope dee dan zou die d'r messchie wat andoen. En beevend dee ze 't deurtje ope… "Vrouw: jouw poes! Was achter, op mijn dak! Poes durrefde niet springe; hij veel bang! Ik uit raam op dak klimme en jouw poes hellepe! Poes heel blij nou, kijk…!" In 'n wit 'emmetje met korte mouwtjies sting de zwarte buurman voor 'uur deur; de poes lee natteg en wel in ze donkerbrûne narreme: wel 'n beetje bibbereg, dat wel, mar mes-se iene ôg knipperde die tevreeje nær Neeltje. "Oh man!" zee Neeltje 'êlemæl beduusd: "Oh man, bedankd-'oor! Wachd-effe, lôpt nog iet weg!" Ze vloog nær de kæmer zô vlug as-se dat nog kos en ze langde gauw 't zakje met sukkerkransjes: "Kik, 'ier man: voor jouw kindertjies!" Neele was non al te læt voor de kerrek. Mar goed, ze 'a' de radio nog. En 't wier 'n môie preek. "Vreede": zee de domenee. "Vreede voor alle mense van goeie wul! Voor álle mense: blank of brûn, wit of zwart! Want kik zee die: "De wære kleur van 'n mens die zit van binnene en iet van bûte begrêp je wel?" "Jæ mens!" preevelde Neeltje in d'r êge: "Jæ mens, je 'ebd-'êlemæl gelik!" En de zwarte poes dan, zel je non messchie vræge: zou die de preek soms ôk 'oord 'ebbe? Ze lee voor de kachel zô mar wat te suffe. Mar effe dee ze d'r iene goeie ôg wat ope en ze knipperde be'æmend nær Neele! Sommigte bêste, lieve mense, benne betije stikken-en stikke wêzer azze wij, mense, væk denke: wul je dat wel gelôve…? En bûte likkende 't deur al die snouw tebij 'n aa're wurreld: 'n witte wurreld van rust en vreede… © Piet Spaans 2009 historisch publicist en auteur Den Haag Holland
...terug ...home Geplaatst op 12-12-2008 en 1736 keer gelezen
Like dit 938 Liked